Pazar, 27 Nisan 2008 21:05
Otobüs İşletmecisinin Geleceği Yakıt Tasarrufu ile Marka Değerinin Artışına Bağlı
Türkiye’de yedi yüz adedin üzerinde otobüs işletmesi 11.000’den fazla otobüs ile yolcu taşımacılığı yapıyor. Ancak her gün yolcuların sorumluluklarını sırtlarına alan otobüs işletmecileri bugünlerde hayatlarından pek memnun değiller. Havayolu taşımacılarının Türkiye’nin dört bir yanına seferlerini arttırması ve taşıma fiyatlarını düşürmeleri otobüs şirketlerinin yolcu sayılarının azalmasına neden oluyor.
Otobüs şirketleri ayakta kalabilmek için bir taraftan havadaki diğer yandan da karadaki rakipleriyle büyük bir mücadele sürdürüyorlar. Ama bu mücadele o kadar kolay olmuyor. Zira hava yolu şirketleri yakıtta vergi avantajını yaşıyorlar. Otobüs şirketleri ise rekabet edebilmek için sefer sayılarını arttırıyorlar ve sürekli fiyat düşürüyorlar. Rakipleri fiyat düşürdükçe hemen hemen her otobüs şirketi de yolcusunu kaybetmemek için fiyatını düşürüyor.
Peki bu nereye kadar gidebilir? Bugünlerde otobüs şirketlerinin ana maliyetini oluşturan yakıt fiyatları sürekli olarak artıyor. Ancak otobüs işletmeleri artan yakıt maliyetlerini taşıma ücretlerine yansıtamıyorlar. Bunun sonucunda da işletmeciler farklı arayışlar içine giriyorlar.
Kârı azalan işletme, durumu lehine değiştirmek için gidip çok pahalı otobüsler satın alıyor ve uzun vadeli borçlanıyor. Peki yatırım artınca kâr artıyor mu? Hayır. Otobüsçü yatırımının karşılığını da kolaylıkla alamıyor. Bu durumda yapılması gereken ilk şey maliyetleri kontrol altına almaktan geçiyor. Maliyetlerin kontrol altına alınması için ise işletmede yapılacak öncelikli iş ise hat ve doluluk oranı optimizasyonu. Yani boş otobüsün sefere çıkmasının önlenmesi ve doluluk oranı yüksek hatlara öncelik verilmesi yapılacak ilk şey. Bundan sonra ise gider listesinin en tepesinde bulunan yakıt masrafını minimize etmek geliyor. Yakıt giderinin azaltılması için kullanılacak otobüslerin titizlikle seçilmesi en önemli ve öncelikli iş. Zira her nedense otobüs firmaları genellikle yüksek güçlü motoru olan otobüsleri tercih etme eğiliminde oluyorlar. Bu durumda da paralar egzosttan atılıp gidiyor. Yakıt sarfiyatını azaltmanın bir yolu da kaptandan geçiyor. Aracı üreticilerin tavsiyelerine uygun olarak kullanan kaptan aracın daha az yakıt tüketmesini sağlıyor. 100 km’de yakıttan üç litre tasarruf edebilen bir kaptan firmasına yılda 30 bin YTL’nin üzerinde bir tasarruf sağlayabiliyor. Filosunda 15 araç bir işletme için bu, yılda bedavadan bir otobüs demek.
Masrafların azaltılması için diğer taraftan profesyonel bir yönetim ve denetim de çok büyük fayda sağlıyor. Otobüs işletmecilerinin çoğu yıllar önce taşımacılığa başlamış deneyimli firmalar. Birçoğunun direksiyonunda hala aileden biri oturuyor. Ancak globalleşen dünyada artık yönetimin profesyonellere bırakılması yada bu yapılamıyorsa bir profesyonelden danışmanlık alınması fark yaratıyor.
Kârın arttırılması için diğer husus da tabi ki gelirin arttırılması. Gelirin arttırılması için yapılacak şey ise taşıma fiyatlarını arttırmak. Taşıma fiyatlarının arttırmak için de en önemli parametre marka değerini yükseltmektir. Marka değerini arttıran bir otobüs işletmecisi bunu direkt olarak bilet fiyatlarına yansıtabilmektedir. Marka değerinin arttırılması için ise yolcuların bilet tedarikinden başlayarak otobüsle yolculuğun bittiği noktadan servis aracı ile gideceği son noktaya transferi sürecinde her şeyin tıkır tıkır işlemesi gerekmektedir. Eğer işletmeci bunu başaracak denetim sistemlerini kurup, yol boyunca servis hizmetlerini organize edebilirse yolcuların gözünde hemen farklılaşacak ve rakiplerinde daha yüksek bilet ücreti uygulayabilecektir.
Sonuç olarak; artan rekabet ortamında otobüs işletmecilerinin maliyetleri düşürmesi ve satış fiyatlarını arttırması gerekmektedir. Bunun için de iki önemli parametre yakıt ve marka değeridir. Firma yakıt sarfiyatını en aza indirecek araçların ve tecrübeli kaptanların sayısını filosunda arttırırken marka değerini yükselterek bilet ücretlerini arttırıp rekabete devam etmelidir.
Bütün sektör verimli olarak çalıştığında hala kârlılık yakalanamazsa, bu durumda otobüs işletmecilerinin hava yolu şirketlerine uygulanan desteklerin benzerlerini alması gelecekleri açısından kaçınılmaz olacaktır.
Yorum Ekle
Arama
Ayhan Dayoğlu’nun “Potansiyelini Kullan / Servis Yöneticisinin Başarı Rehberi” isimli kitabı OYDER (Otomotiv Yetkili Satıcılar Derneği) tarafından yayınlandı.
